Herman Jean Marie (Mannes) Francken

20-5-1888 Ned Indie   19-11-1948

clubs:   HFC Haarlem
interlands:   22 x 1906 t/m 1914

Herman Jean Marie Francken was een geboren voetballer die op intuïtief speelde. Zijn passes waren zelden een metertje te lang of te kort, maar de meeste roem verzamelde hij met een opzienbarende balcontrole. Francken speelde in een tijd dat het nog mogelijk was de bal in de eigen verdediging op te pikken en helemaal zelf naar de andere goal te brengen; als je rap en vaardig genoeg was. Francken was rap en vaardig genoeg. Zijn rushes bezorgden hem een geweldige populariteit. ‘Mannes!’klonk het dan aan de Spanjaardlaan als hij weer eens van achteren naar voren trok, met de bal aan de voet.
\

Al op zeventienjarige leeftijd werd hij goed genoeg bevonden om in het Nederlands elftal te debuteren. Francken speelde 22 interlands: dertien als midvoor, zeven als linksbinnen, twee als linksbuiten. Hij was zo allround dat hij zelfs furore maakte als keeper. Eens moest hij op goal toen de doelman van HFC geblesseerd was geraakt. Hij bleek een voortreffelijk keeper, maakte zelfs naam bij het stoppen van penalty’s.

Hij speelde met het Nederlands elftal enkele gedenkwaardige wedstrijden, zoals in 1910 toen de Belgen met 7-0 werden geklopt. Hij was er ook bij toen voor het eerst tegen de Duitsers werd gespeeld, in Arnhem. Niemand van de toeschouwers die nadien het spel van Francken, dat van Deetje Kessler en van Jan Thomee vergeten is. Bij rust was het 1-2, na anderhalf uur stond het 4-2 voor Oranje.  Twee jaar later leidde Mannes Francken de aanval toen andermaal tegen Duitsland werd gespeeld, in Leipzig. Het werd 2-3 voor Nederland, met een opmerkelijk slot van de dag. Na afloop wilde een groepje Duitsers de Nederlandse spelers te lijf. Dirk Lotsy en de enorme reservekeeper Barend van Hemert timmerden de opstandige jongelui echter snel een paar blauwe ogen, waarna de rust weerkeerde. Zijn doelpunten verdeelde Mannes Francken enigszins curieus over de wedstrijden: drie keer maakte er tegen België drie, twee keer maakte hij er tegen de Duitsers twee.

De HFC'er had een interlandcarrière, die praktisch acht jaar duurde en die werd afgebroken om andere dan sportieve redenen. Francken was ook pas 25 toen hij zijn laatste interland speelde, in Antwerpen tegen België‘, zoals hij ook in Antwerpen tegen de Belgen zijn debuut had gemaakt. Zijn laatste wedstrijd voor Oranje had plaats in maart 1914. Kort daarop ging Francken naar Nederlands-Indië‘ en brak in Europa de Eerste Wereldoorlog uit.

Hij was zes toen zijn ouders hem vanuit Java naar Nederland stuurden voor een behoorlijke schoolopleiding. In 1914 keerde hij dus terug, naar de rubberplantage Kalie Djompo die eigendom was van de familie. Tot 1934, toen Francken definitief koos voor Nederland. In Haarlem begon hij een drukkerij, in Aerdenhout ging hij wonen. Hij leeft voor altijd voort in een boek waarin hij de hoofdpersoon is. J.B. Schuil schreef begin deze eeuw het jongensboek ‘De AFC eren’ waarin de held Mannus Pinke heet, de aanvoerder en international van de club, die natuurlijk in werkelijkheid HFC heette.
Hij overleed op zestigjarige leeftijd aan longkanker in zijn woning in Aerdenhout en ligt begraven in Bloemendaal.

  Bronnen | Disclaimer | Wat is Voetbal Legends? |